Rodzaje makaronów – jakie typy wyróżniamy?

Makaron to jeden z najpopularniejszych produktów spożywczych na świecie. Występuje w setkach odmian i kształtów, a każdy z nich ma swoje unikalne zastosowanie w kuchni. Makaron od wieków stanowi podstawę diety w wielu krajach, a jego różnorodność jest naprawdę imponująca. W kuchni włoskiej, azjatyckiej czy polskiej znajdziemy setki odmian, które różnią się nie tylko kształtem, ale też składem i przeznaczeniem. Jakie są rodzaje makaronów i jak dobrać je do konkretnych potraw?

Najpopularniejsze rodzaje makaronów włoskich i ich nazwy

Makaron (z j. włoskiego pasta) jest niewątpliwie królem kuchni włoskiej. Wśród najbardziej znanych rodzajów makaronów można znaleźć m.in. spaghetti, penne, fusilli, tagliatelle, lasagne czy ravioli. Włosi dzielą makarony nie tylko ze względu na kształt, ale i grubość.

1. Makarony długie (Lunga)

Charakteryzują się podłużnym kształtem i są idealne do lekkich, kremowych lub pomidorowych sosów, które mogą się do nich przyczepić.

• Spaghetti (cienkie wstążki): doskonale sprawdza się do sosów pomidorowych, jak ragù czy carbonara, a także do prostych sosów na bazie oliwy z oliwek i czosnku (aglio e olio).

• Bucatini (rurki z dziurką): grubszy od spaghetti, z centralnym otworem. Idealnie komponuje się z treściwymi potrawami, np. sosem amatriciana, ponieważ dziurka pozwala na lepsze zbieranie sosu.

• Linguine (płaskie, wąskie wstążki): świetne do sosów na bazie owoców morza (frutti di mare) lub pesto. Płaski kształt pomaga w utrzymaniu delikatniejszych sosów.

• Tagliatelle (szerokie wstążki): często podawane z gęstymi, mięsnymi sosami, takimi jak klasyczne ragù bolognese.

2. Makarony krótkie (Corta)

Te formy są wszechstronne i pasują do zapiekanek, sałatek oraz gęstych, kawałkowych sosów.

• Penne (skośnie ścięte rurki): idealne do zapiekanek, np. pasta al forno, oraz do sosów z kawałkami warzyw lub mięsa, które wpadają w ich wnętrze.

• Fusilli (spiralki): ze względu na swój kształt doskonale łapią sos, dlatego są często używane do pesto, sałatek makaronowych lub gęstych sosów warzywnych.

• Farfalle (kokardki): drobne formy, które świetnie sprawdzą się w sałatkach oraz z lekkimi, śmietanowymi sosami.

• Rigatoni (duże, karbowane rurki): bardzo dobrze trzymają gęste sosy mięsne, a ich karbowana powierzchnia dodatkowo ułatwia przyleganie.

3. Makarony nadziewane i płaty (Ripiena e Speciale)

• Ravioli, Tortellini, Cappelletti: nadziewane pasty, które zwykle podaje się z bardzo prostymi sosami (np. masłem i szałwią) lub bulionem, aby nie przyćmić smaku farszu.

• Lasagne: szerokie płaty makaronu używane do klasycznych warstwowych potraw zapiekanych.

Typy makaronów a kultura i region – od Włoch po Azję

Wybór makaronu ma duże znaczenie dla finalnego efektu dania. Kluczem jest odpowiednie dopasowanie struktury i kształtu makaronu do konsystencji sosu.

Cienkie spaghetti świetnie pasuje do delikatnych sosów, podczas gdy grubsze bucatini lub rigatoni idealnie komponuje się z treściwymi, mięsnymi potrawami. Drobne formy, jak orzo (makaron w kształcie ziaren ryżu) lub farfalle, świetnie sprawdzą się w sałatkach, natomiast długie wstążki – do kremowych sosów.

Im bardziej porowaty i chropowaty jest makaron (np. penne z karbami), tym lepiej trzyma sos. Gładkie, długie pasty (np. spaghetti) są lepsze do rzadszych sosów, które mogą je całkowicie pokryć.

Azjatyckie odkrycia – rodzaje makaronu poza Włochami 

Nie tylko Włochy mają swoje królestwo makaronów. W Azji popularne są z kolei makarony ryżowe, sojowe i z tapioki – często wykorzystywane w kuchni tajskiej, chińskiej czy japońskiej.

• Makaron ryżowy (Rice Noodles): podstawa wielu dań tajskich (np. Pad Thai) i wietnamskich (np. Pho). Jest delikatny i idealny do zup oraz stir-fry.

• Soba (gryczany): japoński makaron z mąki gryczanej. Ma charakterystyczny, orzechowy smak i jest często serwowany na zimno z sosem dipowym.

• Udon (pszenny): gruby, pszenny makaron japoński. Doskonały do zup, które mają gęsty, bogaty bulion.

• Somen (cienki pszenny): bardzo cienki, biały makaron, popularny w kuchni azjatyckiej, często serwowany na zimno latem.

Makaron w diecie – wybór składu a potrzeby żywieniowe

Różnorodność makaronów nie ogranicza się tylko do ich kształtów. Różnice w składzie pozwalają dopasować je do różnych potrzeb żywieniowych i diet.

• Makaron pełnoziarnisty: wytwarzany z pełnego ziarna, dzięki czemu jest bogatszy w błonnik, witaminy z grupy B i minerały. Jest to dobry wybór dla osób dbających o sylwetkę, ponieważ zapewnia dłuższe uczucie sytości i ma niższy indeks glikemiczny. Pasuje do treściwych, rustykalnych sosów.

• Makaron bezglutenowy: dla osób z celiakią lub nietolerancją glutenu dostępne są alternatywy, takie jak makaron ryżowy, kukurydziany, z soczewicy lub ciecierzycy. Te typy mają swoje specyficzne tekstury i smaki, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze sosu.

• Makaron jajeczny: zawiera dodatek jajek (często tylko żółtek), co sprawia, że jest bardziej miękki, ma intensywniejszy kolor i bogatszy smak. Używany jest często do tradycyjnych tagliatelle i lasagne. W kuchni polskiej jest podstawą tradycyjnych klusek.

• Makaron semolinowy: klasyczny makaron włoski, wytwarzany z twardej pszenicy durum. Ma dużo białka, jest twardy i nie rozpada się podczas gotowania (idealny do al dente).

Makaron – rodzaje. Podsumowanie

Rodzaje makaronów różnią się nie tylko kształtem, ale też właściwościami odżywczymi i zastosowaniem w kuchni. Od długich i gładkich spaghetti, po krótki i karbowany penne. Każdy z nich jest stworzony, by najlepiej komponować się z konkretnym rodzajem sosu i tekstury. Świadomy wybór makaronu to klucz do kulinarnego sukcesu. Warto eksperymentować, by znaleźć swój ulubiony typ i odkrywać nowe smaki!

Przeczytaj także, co to jest dieta keto.